Kızıl Tüylü Devenin Sahibi ve Yıllar Öncesinden Gelen Bir Müjde

Kus b. Sâide el-İyâdî’nin Konuşması
Hz. Peygamber gençliğinde Arap yarımadasının çeşitli bölgelerinde düzenlenen panayırlara iştirak ederdi. Onun peygamberlikten önce katıldığı panayırlardan biri de Ukâz panayırı idi. Burada ticaretin yanı sıra edebî konuşmalar yapılır; şairler bütün kabiliyetlerini ortaya koyarak şiirler okurlardı. O da bunları dinlemeyi severdi.

Kainatın Efendisine peygamberlik vazifesinin verilmesinden birkaç yıl önceydi.
Arabın Cahiliyye Devrinde iki meşhur panayırından biri olan Hicaz`daki "Suk-ı Ukaz", o gün renk renk yüzlerce insanla dolup taşmıştı. İçlerinde pek çok Arap beliğleri de vardı.

Bu sırada kızıl tüylü bir deve üstünde yüz yaşını aşmış bir pir-i fani peydahlandı. Gözleri çukura kaçmış, yaşlılıktan iki büklüm olmuş, fakat ruhu aydınlık bu süvari, İyad kabilesinin büyüğü Kuss b. Saide idi.

Cenab-ı Hakkın varlık ve birliğine, haşir ve neşre inanan Kuss, Arapların şairi, hatibi ve hakimi idi. Ünlü hatipler yetiştiren İyâd kabilesine mensup Kus b. Sâide, Arap Yarımadası’nda putlara tapmayan ve Hz. İbrahim’den gelen tevhîd akîdesine bağlı Hanîfler arasında yer alıyordu. Aynı zamanda tabip ve kâhin olup hitabet ve şiirleriyle meşhurdu.

O, Ukâz’daki meşhur hitabesinde Tevhid inancına vurgu yapmış ve Resûlullah da (sas) onun bu konuşmasını dinlemişti.

Fesahatı ile dillere destan olmuş bu zat, dikkat kesilmiş ve derin sükuta dalmış yüzlerce insana öylesine beliğane hitap ediyordu ki.

Ve ne o, hasretle, övgüyle bahsettiği o kutlu peygamberin karşısında olduğunun, pür dikkat kendisini dinlediğinin farkındaydı. Ne de hitap edilen o genç (sas), kendisini nasıl bir vazifenin beklediğini biliyordu.

İkisi de birbirinden habersizdiler. Sadece biri aşkla anlattı, diğeri de canı gönülden ve hayretle dinledi.

İslâm döneminde Cârûd b. Abdullah başkanlığında Medine’ye gelen İyâd kabilesi heyetine Hz. Peygamber Kus b. Sâide’yi sorunca kendisine onun vefat ettiği söylenmişti.

Peygamber Efendimiz tevhîd inancına vurgu yaptığı için çok beğendiği bu konuşmayı hatırlatmış, ancak ezberlemediğini söylemişti.

Bunun üzerine orada bulunan ve kendisi de Kus b. Sâide’yi o panayırda dinlemiş olan Hz. Ebû Bekir hutbeyi ezbere okumuştu.

Kus b. Sâide’nin bu meşhur hitabesi şöyledir:

“Ey insanlar! Geliniz, dinleyiniz; dinlediklerinizi belleyiniz ve ondan faydalanınız, ders alınız. Gerçek şudur ki, yaşayan ölür; ölen yok olur. Olacak olur, yağmur yağar, otlar biter, çocuklar doğar, analarının babalarının yerini tutar. Sonra hepsi mahvolup gider. Olayların ardı arkası kesilmez, birbirini takip eder.

Kulak veriniz, dikkat ediniz, gökte haber var, yerde ibret alınacak şeyler var. Yeryüzü bir sarayın döşemesi, gökyüzü bir yüksek tavan. Yıldızlar yürür, denizler durur. Gelen kalmaz, giden gelmez. Acaba vardıkları yerden hoşnut olup da mı kalıyorlar, yoksa orada bırakılıp uykuya mı dalıyorlar?

Yemin ederim, Allah’ın bir dini vardır ki, şimdi bulunduğunuz dinden daha sevgilidir; Allah’ın gelecek bir peygamberi vardır ki, onun gelmesi pek yakındır. Gölgesi üzerinize gelmiştir. Ne mutlu o kimseye ki, ona inanıp doğru yolu bulur. Ne yazık o talihsize ki, ona karşı gelip isyan eder. Yazıklar olsun ömürleri gaflette geçenlere!

Ey İyâd kabilesi! Hani babalarınız ve dedeleriniz, hani süslü köşkler ve taştan evler yapan Âd ve Semûd kavmi? Hani dünya varlığına aldanıp da kavmine “Ben sizin en büyük rabbinizim” diyen Firavunlar, Nemrutlar! Onlar sizden daha zengin ve daha güçlü değiller miydi? Bu toprak onları değirmeninde öğütüp toz etti, yok etti. Kemikleri bile çürüyüp dağıldı. Evleri yıkılıp ıssız kaldı. Yerlerini, yurtlarını şimdi köpekler şenlendiriyor! Sakın onlar gibi etmeyin; onların yolundan gitmeyin. Her şey geçicidir. Kalıcı olan ancak Allah’tır ki, birdir, eşi ve benzeri yoktur. Tapılacak ancak O’dur. Doğmamış ve doğurmamıştır. Evvel gelip geçenlerden bizim ibret alacağımız şey çoktur.

Ölüm ırmağının girecek yerleri var, ama çıkacak yerleri yoktur. Büyük küçük, genç yaşlı herkes göçüp gidiyor. Giden geri dönmüyor. İyice anladım ki, herkese olan bana da olacaktır...”

Hz. Peygamber tekrar dinlediği bu hutbeyi tasvib etmiş ve Kus hakkında: “Allah Kus’a rahmet eylesin. Kıyamet gününde onun ayrı bir ümmet olarak diriltileceğini umarım” demiştir.

Üzerinden yıllar geçse bile, bizim de o hutbede çıkaracağımız ne çok ders ve ibret var. İmanın gövdeye, ete kemiğe bürünmüş hali olsa gerek Kus b. Sâide..

Şefaatlerine nail eylesin..

Kaynak:

* İbn Sa’d 1388/1968. et-Tabakâtü’l-kübrâ, nşr. İhsan Abbas, I-IX, Beyrut, I, 315; Câhız 1388/1969. el-Beyân ve’t-tebyîn, nşr. Abdüsselâm M. Harun, Kahire, I, 52.
Çeviren: Abdülkerim Özaydın – Casim Avcı

* Ahmed Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiya, 1/62